کد مطلب:190834 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:148
درس های این وصیت
1. در زندگی خود به گونه ای عمل كنیم كه جلوه گری خاصی نداشته باشیم. به عبارت دیگر، از مطرح شدن در اذهان عمومی فاصله گرفته، آمد و شد خود را علنی نسازیم. حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «در بین مردم و جامعه باش، ولی از افكار و
[ صفحه 89]
راه های مردم بپرهیز» [1] و در كلام حكما آمده: استر ذهبك و ذهابك و مذهبك [2] یعنی: دارایی، رفت و آمد، و مرام و عقیده ی خود را - حتی المقدور - برای همگان آشكار نكن.
و در روایت دیگر آمده است كه «اولیا و بندگان صالح خدا در بین مردم هستند، ولی همیشه مخفی می باشند.» [3] كاملا آشكار است كه مخفی بودن، هرگز به معنای پنهان شدن در گوشه ای و عزلت گرفتن نیست، بلكه به معنای زندگی معمولی داشتن و دوری از مورد توجه قرار گرفتن می باشد.
2. نوع برخورد دیگران با ما نباید موجب شود از مرز عدالت خارج شویم. این مطلب طی پنج توصیه ی زیر آمده است:
الف. اگر بر تو ستم شد، ظلم و ستم مكن؛
ب. اگر خیانت دیدی، تو به كسی خیانت مكن؛
ج. اگر دروغ شنیدی، تو به كسی دروغ مگو؛
د. اگر كسی تو را مدح و ثنا كرد، شاد مشو؛
ه. اگر كسی تو را مذمت و نكوهش نمود، بی تابی مكن.
3. همیشه كوشش كنیم كه خود را بهتر بشناسیم و خدا را از خود راضی كنیم. مراقب باشیم از رحمت و لطف الهی دور نشویم؛ از چشم مردم افتادن اهمیت ندارد؛ به قول شاعر:
یا رب نظر تو برنگردد
برگشتن روزگار سهل است
4. همیشه با قرآن (این كتاب و فرمان الهی) انس داشته باشیم و به
[ صفحه 90]
فرمانش عمل كنیم، و زندگی خود را در مسیری كه قرآن فرموده قرار دهیم. كاری به مدح و ذم دیگران نداشته باشیم؛ همان كاری را انجام بدهیم كه خداوند از ما خواسته است.
5. جهاد با هوای نفس را كه جهاد اكبر است، فراموش نكنیم. چنانچه خلافی و یا معصیتی از ما سر زد، فورا توبه كنیم، تا از قافله ی نور دور نشویم.
6. تقوا را رعایت كنیم و در مسیر متقین بوده، از مكر و حیله ی شیطان برحذر باشیم.
7. همیشه بر نعمت های الهی شاكر بوده، خود را در مسیر اطاعت خداوند قرار داده، و عبادات و اعمال خویش را فقط برای خدا انجام دهیم.
8. همیشه بیدار و هوشیار باشیم و از غفلت (كه خطر بزرگی برای ماست - دوری كنیم.
9. بهترین راهنما برای ما علم و عقل است، از این دو نعمت الهی كمال استفاده را برده، كوشش كنیم كه خیرمان به دیگران برسد.
10. اعمالی را برای روز جزا ذخیره كنیم، كه در آن روز خیلی نیازمند خواهیم بود.
11. زندگی را با قناعت همراه كنیم، و از حرص و طمع - كه منشأ ذلت و خواری است - دوری نماییم. پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: عزیز است كسی كه قانع باشد، و ذلیل است هر كه حریص و طماع باشد [4] .
12. آرزوهای خود را محدود كرده، زاهدانه زندگی نماییم.
[ صفحه 91]
همچنین از عجب و تكبر و خودخواهی - كه این هر سه منشأ بدبختی و بیچارگی است - دور باشیم.
13. تندرستی و عافیت از بزرگ ترین نعمت های الهی است. كوشش كنیم تندرست و سالم باشیم، زیرا حفظ صحت از واجبات است. در حدیث شریف آمده است:
(نعمتان مجهولتان الصحة و الأمان) [5] .
دو نعمت ارزشمند است كه اهمیت آن ها برای مردم ناشناخته است: عافیت و سلامت، و در امن و امان بودن.
14. مراقب سلامت روح و قلبمان باشیم. در همین زمینه پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید: به درستی كه در درون هر جسمی قطعه گوشتی به نام قلب قرار گرفته است؛ اگر آن را به سلامت نگه داشتی، همیشه سالم خواهی بود، اما چنانچه قلبت فاسد و تاریك شد، همه چیز تو فاسد و تاریك خواهد شد.
15. از فرصت ها نهایت استفاده را ببریم و بر ذكر خدا مداومت داشته باشیم. هر كس به یاد خدا باشد، خداوند متعال هم به یاد او خواهد بود، و در نتیجه شیطان از او دور خواهد شد.
16. به گونه ای رفتار كنیم كه محبوب خداوند متعال باشیم، و در انجام اعمال خیر عجله نماییم، زیرا شیطان با امروز و فردا كردن، توفیق انجام كار خیر را از انسان می گیرد.
17. مبادا در كارهای خداپسندانه غفلت كنیم، كه مایه ی قساوت قلب می شود.
[ صفحه 92]
18. همیشه به خدای متعال امید داشته باشیم، تا از رحمت بی انتهای او بهره مند شویم. در حدیث قدسی آمده است:
لأقطعن أمل كل مؤمل غیری [6] .
امید هر كس به دیگری را قطع می كنم، جز امید به خودم.
19. مقداری از شب را به نماز و دعا و مناجات و راز و نیاز با خدای تبارك و تعالی اختصاص دهیم و اطمینان داشته باشیم كه اهمیت به نماز نافله ی شب - كه 11 ركعت است - بركات عجیبی در دنیا و آخرت دارد.
20. دایم شكر نعمت های الهی را به زبان بیاوریم، زیرا با این عمل، نعمت بیش تری را جلب می كنیم، و البته خداوند، بندگان شاكر را بسیار عزیز می دارد؛ در قرآن هم آمده است:
(لئن شكرتم لأزیدنكم) [7] .
21. تا می توانیم باید به فكر آخرتمان باشیم. در این دنیا، توشه و ذخیره فراهم كرده، خود را آماده ی سفر آخرت نماییم، و بدانیم عزت و ذلت، و حیات و مرگ به دست توانای خداوند متعال است.
23. در انجام فرایض الهی كوشش كنیم، زیرا عزت دنیا و آخرت در پیروی از دستورات دینی است، پس در این راه كوتاهی نكنیم. در بین مردم عادلانه رفتار نماییم و انصاف داشته باشیم.
24. بدانیم هیچ ظلم و تعدی به اندازه ی پیروی از هوای نفس برای صاحبش ضرر ندارد و خسارت به بار نمی آورد.
[ صفحه 93]
25. هیچ غم و غصه ای بالاتر از گناه و معصیت نیست. از این رو حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمود: از مرگ نترس؛ از گناهی كه مرتكب شده ای بترس.
26. از جهاد در راه خدا غفلت نكنیم و بدانیم بالاترین جهاد، جهاد اكبر نامیده شده كه مبارزه با هوای نفس است.
[ صفحه 89]
راه های مردم بپرهیز» [1] و در كلام حكما آمده: استر ذهبك و ذهابك و مذهبك [2] یعنی: دارایی، رفت و آمد، و مرام و عقیده ی خود را - حتی المقدور - برای همگان آشكار نكن.
و در روایت دیگر آمده است كه «اولیا و بندگان صالح خدا در بین مردم هستند، ولی همیشه مخفی می باشند.» [3] كاملا آشكار است كه مخفی بودن، هرگز به معنای پنهان شدن در گوشه ای و عزلت گرفتن نیست، بلكه به معنای زندگی معمولی داشتن و دوری از مورد توجه قرار گرفتن می باشد.
2. نوع برخورد دیگران با ما نباید موجب شود از مرز عدالت خارج شویم. این مطلب طی پنج توصیه ی زیر آمده است:
الف. اگر بر تو ستم شد، ظلم و ستم مكن؛
ب. اگر خیانت دیدی، تو به كسی خیانت مكن؛
ج. اگر دروغ شنیدی، تو به كسی دروغ مگو؛
د. اگر كسی تو را مدح و ثنا كرد، شاد مشو؛
ه. اگر كسی تو را مذمت و نكوهش نمود، بی تابی مكن.
3. همیشه كوشش كنیم كه خود را بهتر بشناسیم و خدا را از خود راضی كنیم. مراقب باشیم از رحمت و لطف الهی دور نشویم؛ از چشم مردم افتادن اهمیت ندارد؛ به قول شاعر:
یا رب نظر تو برنگردد
برگشتن روزگار سهل است
4. همیشه با قرآن (این كتاب و فرمان الهی) انس داشته باشیم و به
[ صفحه 90]
فرمانش عمل كنیم، و زندگی خود را در مسیری كه قرآن فرموده قرار دهیم. كاری به مدح و ذم دیگران نداشته باشیم؛ همان كاری را انجام بدهیم كه خداوند از ما خواسته است.
5. جهاد با هوای نفس را كه جهاد اكبر است، فراموش نكنیم. چنانچه خلافی و یا معصیتی از ما سر زد، فورا توبه كنیم، تا از قافله ی نور دور نشویم.
6. تقوا را رعایت كنیم و در مسیر متقین بوده، از مكر و حیله ی شیطان برحذر باشیم.
7. همیشه بر نعمت های الهی شاكر بوده، خود را در مسیر اطاعت خداوند قرار داده، و عبادات و اعمال خویش را فقط برای خدا انجام دهیم.
8. همیشه بیدار و هوشیار باشیم و از غفلت (كه خطر بزرگی برای ماست - دوری كنیم.
9. بهترین راهنما برای ما علم و عقل است، از این دو نعمت الهی كمال استفاده را برده، كوشش كنیم كه خیرمان به دیگران برسد.
10. اعمالی را برای روز جزا ذخیره كنیم، كه در آن روز خیلی نیازمند خواهیم بود.
11. زندگی را با قناعت همراه كنیم، و از حرص و طمع - كه منشأ ذلت و خواری است - دوری نماییم. پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: عزیز است كسی كه قانع باشد، و ذلیل است هر كه حریص و طماع باشد [4] .
12. آرزوهای خود را محدود كرده، زاهدانه زندگی نماییم.
[ صفحه 91]
همچنین از عجب و تكبر و خودخواهی - كه این هر سه منشأ بدبختی و بیچارگی است - دور باشیم.
13. تندرستی و عافیت از بزرگ ترین نعمت های الهی است. كوشش كنیم تندرست و سالم باشیم، زیرا حفظ صحت از واجبات است. در حدیث شریف آمده است:
(نعمتان مجهولتان الصحة و الأمان) [5] .
دو نعمت ارزشمند است كه اهمیت آن ها برای مردم ناشناخته است: عافیت و سلامت، و در امن و امان بودن.
14. مراقب سلامت روح و قلبمان باشیم. در همین زمینه پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید: به درستی كه در درون هر جسمی قطعه گوشتی به نام قلب قرار گرفته است؛ اگر آن را به سلامت نگه داشتی، همیشه سالم خواهی بود، اما چنانچه قلبت فاسد و تاریك شد، همه چیز تو فاسد و تاریك خواهد شد.
15. از فرصت ها نهایت استفاده را ببریم و بر ذكر خدا مداومت داشته باشیم. هر كس به یاد خدا باشد، خداوند متعال هم به یاد او خواهد بود، و در نتیجه شیطان از او دور خواهد شد.
16. به گونه ای رفتار كنیم كه محبوب خداوند متعال باشیم، و در انجام اعمال خیر عجله نماییم، زیرا شیطان با امروز و فردا كردن، توفیق انجام كار خیر را از انسان می گیرد.
17. مبادا در كارهای خداپسندانه غفلت كنیم، كه مایه ی قساوت قلب می شود.
[ صفحه 92]
18. همیشه به خدای متعال امید داشته باشیم، تا از رحمت بی انتهای او بهره مند شویم. در حدیث قدسی آمده است:
لأقطعن أمل كل مؤمل غیری [6] .
امید هر كس به دیگری را قطع می كنم، جز امید به خودم.
19. مقداری از شب را به نماز و دعا و مناجات و راز و نیاز با خدای تبارك و تعالی اختصاص دهیم و اطمینان داشته باشیم كه اهمیت به نماز نافله ی شب - كه 11 ركعت است - بركات عجیبی در دنیا و آخرت دارد.
20. دایم شكر نعمت های الهی را به زبان بیاوریم، زیرا با این عمل، نعمت بیش تری را جلب می كنیم، و البته خداوند، بندگان شاكر را بسیار عزیز می دارد؛ در قرآن هم آمده است:
(لئن شكرتم لأزیدنكم) [7] .
21. تا می توانیم باید به فكر آخرتمان باشیم. در این دنیا، توشه و ذخیره فراهم كرده، خود را آماده ی سفر آخرت نماییم، و بدانیم عزت و ذلت، و حیات و مرگ به دست توانای خداوند متعال است.
23. در انجام فرایض الهی كوشش كنیم، زیرا عزت دنیا و آخرت در پیروی از دستورات دینی است، پس در این راه كوتاهی نكنیم. در بین مردم عادلانه رفتار نماییم و انصاف داشته باشیم.
24. بدانیم هیچ ظلم و تعدی به اندازه ی پیروی از هوای نفس برای صاحبش ضرر ندارد و خسارت به بار نمی آورد.
[ صفحه 93]
25. هیچ غم و غصه ای بالاتر از گناه و معصیت نیست. از این رو حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمود: از مرگ نترس؛ از گناهی كه مرتكب شده ای بترس.
26. از جهاد در راه خدا غفلت نكنیم و بدانیم بالاترین جهاد، جهاد اكبر نامیده شده كه مبارزه با هوای نفس است.
[1] كتاب الغيبة - للنعمايي، صص 209 -210، ح 17.
[2] التحفة السنية، ص 330 مخلوط.
[3] بحارالانوار، ج 75، ص 187، ح 27.
[4] شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد، ج 19، ص 50.
[5] الحديث، ج 1، ص 329.
[6] كافي، ج 2، ص 66، ح 7، باب التفويض الي الله.
[7] ابراهيم، 7.